Κριτική | Father Mother Sister Brother

Ο Jim Jarmusch επιστρέφει με μια ταινία χωρισμένη σε τρία αυτόνομα επεισόδια, όλα γύρω από την έννοια της οικογένειας και, πιο συγκεκριμένα, γύρω από τις ρωγμές της. Κάθε ιστορία εστιάζει σε διαφορετικές σχέσεις μεταξύ γονιών, παιδιών και αδελφών, χωρίς να επιδιώκει την πληρότητα μιας κλασικής αφήγησης. Οι ιστορίες μοιάζουν σκόπιμα ανολοκλήρωτες, σαν πρόχειρα σκίτσα αντί για κανονικά δράματα. Αυτή η επιλογή λειτουργεί, ταυτόχρονα, ως αρετή και ως αδυναμία: ο σκηνοθέτης απορρίπτει την πλοκή για χάρη των μικρών στιγμών, των σιωπών και της αμηχανίας που γεννιέται ανάμεσα σε ανθρώπους που συνδέονται με αίμα, αλλά όχι απαραίτητα με ουσιαστική εγγύτητα.

Στον πυρήνα της ταινίας βρίσκεται η αδυναμία επικοινωνίας. Οι διάλογοι συχνά μένουν μετέωροι, η ειλικρίνεια αντικαθίσταται από μισές αλήθειες και οι κινήσεις των σωμάτων αποκαλύπτουν περισσότερα από τις λέξεις. Τα δύο πρώτα επεισόδια δίνουν έμφαση στην απουσία και στη συναισθηματική απόσταση, χρησιμοποιώντας παύσεις και καθημερινές συνήθειες για να δείξουν πόσο λίγο γνωρίζουν οι χαρακτήρες ο ένας τον άλλον. Στο τρίτο μέρος, ο τόνος αλλάζει αισθητά, αφήνοντας χώρο για μια πιο ζεστή και τρυφερή ματιά στη σχέση ανάμεσα σε αδέλφια, σαν μια ήσυχη εξισορρόπηση της ψυχρότητας που έχει προηγηθεί. Σε όλη τη διάρκεια, η οικογένεια δεν παρουσιάζεται ως καταφύγιο, αλλά ως ένα δύσβατο πεδίο γεμάτο γενεακές αποστάσεις και ανείπωτες προσδοκίες.

Αισθητικά, η ταινία φέρει ξεκάθαρα την υπογραφή του Jarmusch. Ο ρυθμός είναι αργός και αμετακίνητος, όμως καταφέρνει να ασκεί μια παράξενη έλξη. Η κάμερα επιμένει σε αντικείμενα, χώρους και λεπτομέρειες — τραπέζια, δωμάτια, δρόμους, φλιτζάνια καφέ ή τσαγιού — επιτρέποντας στο περιβάλλον να αφηγηθεί τη δική του ιστορία. Συχνά παρατηρούμε τους χαρακτήρες από απόσταση ή από ψηλά, σαν αθέατοι επισκέπτες σε ιδιωτικές στιγμές. Το χιούμορ είναι διακριτικό και κοφτερό, λειτουργώντας ως αντίβαρο στη μελαγχολία, ενώ οι ερμηνείες παραμένουν συγκρατημένες, αλλά ακριβείς, με ορισμένα πρόσωπα να μένουν πιο έντονα στη μνήμη από τα ίδια τα επεισόδια.

Μετά το τέλος, αυτό που απομένει δεν είναι ένα ξεκάθαρο συμπέρασμα, αλλά ένα συναίσθημα. Η απουσία κορύφωσης ή κάθαρσης μπορεί να ξενίσει και να απογοητεύσει όσους αναζητούν σαφή αφήγηση. Για άλλους, όμως, αυτή η επιλογή μοιάζει ειλικρινής και σχεδόν απελευθερωτική. Ο Jarmusch αφήνει τις ιστορίες ανοιχτές, υπονοώντας ότι η αλλαγή είναι σπάνια και η κατανόηση πάντοτε ελλιπής. Το αποτέλεσμα είναι μια άνιση, αλλά συχνά όμορφη ταινία. Ένα χαμηλόφωνο σχόλιο πάνω στη βασική αλήθεια ότι η οικογένεια είναι κάτι από το οποίο δεν μπορείς ούτε να φύγεις εντελώς, ούτε να δεθείς χωρίς όρους.

Σκηνοθεσία: Jim Jarmusch

Πρωταγωνιστούν: Tom Waits, Adam Driver, Mayim Bialik, Charlotte Rampling, Cate Blanchett, Vicky Krieps, Sarah Greene, Indya Moore, Luka Sabbat

Στους Κινηματογράφους